دکتر زهرا احصائی

دکتر زهرا احصائی، سال‌هاست که در حوزهٔ تشخیص و درمان اختلالات روانی فعالیت می‌کنند و در تعامل با مراجعین رویکردی تلفیقی و فردمحور دارند؛ یعنی نه‌تنها به «تشخیص» بسنده می‌کنند، بلکه تلاش می‌کنند هر برنامهٔ درمانی را منطبق بر زندگی واقعی بیمار تنظیم کنند. در مواجهه‌ی بالینیِ ایشان، پیش از هر چیز شنیدنِ دقیق و بدون قضاوت اولویت دارد. شنیدنِ سوابق، شنیدنِ دغدغه‌ها، و گاهی شنیدنِ همان حرف‌هایی که بیمار برای گفتنشان خجالت می‌کشد. این شنیدنِ دقیق است که مسیر درمان را معین می‌کند. سبک‌کاری دکتر احصائی را می‌توان ترکیبی از عملی‌بودن و همراهیِ انسانی توصیف کرد. از لحاظ علمی، ایشان به شواهد بالینی احترام می‌گذارند و در انتخاب دارو یا روش درمانی، داده‌ها را در نظر می‌گیرند؛ ولی درعین‌حال می‌دانند که هر فرد چارچوب زندگی خودش را دارد. شرایط کاری، بارهای خانوادگی، و تجربه‌های روانی‌ای که روی تصمیم‌گیری درمانی اثر می‌گذارند؛ بنابراین درمان نزد ایشان یک برنامهٔ انعطاف‌پذیر است: هدف‌گذاریِ واضح، گام‌های قابل‌اندازه‌گیری و بازبینیِ منظم تا هر زمان که لازم شد اصلاح انجام شود. در ارزیابی‌های اولیه، دکتر احصائی به‌خوبی بین تاریخچهٔ کامل بالینی و مسائلی که الان بیمار را آزار می‌دهد تمایز قائل می‌شوند؛ یعنی هم به اختلالات احتمالی توجه دارند و هم به این که کدام مشکل در لحظه زندگی بیمار بیشترین تأثیر را دارد. این شیوه باعث می‌شود که درمان نه‌تنها علائم را کاهش دهد، بلکه عملکرد روزانه و کیفیت زندگی را هدف قرار دهد. در کار بالینی، تأکید زیادی بر آموزشِ بیمار و خانواده وجود دارد؛ توضیح ساده و قابل‌فهم دربارهٔ ماهیت بیماری، مسیر درمان، عوارض محتمل دارویی و روش‌های خودمراقبتی همواره در روند جلسات گنجانده می‌شود. دکتر احصائی در درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلالات خلقی و مشکلات خواب تجربهٔ قابل‌توجهی دارند. در اختلالات اضطرابی، اغلب از ترکیب روان‌درمانی کوتاه‌مدت (رفتاری - شناختی) با در صورت نیاز دارودرمانی محافظه‌کار استفاده می‌کنند. برای افسردگی‌های مقاوم نیز اولویت بر بررسی علل زمینه‌ای، اصلاح سبک زندگی و در صورت لزوم ارتقای گزینه‌های درمانی است. در مواردی که خانواده شریک درمان هستند؛ مانند اختلالات دوقطبی یا شرایط روان‌پریشیِ مزمن. دکتر احصائی آموزش خانواده و ایجاد یک شبکهٔ حمایتی مؤثر را جزو اولویت‌ها قرار می‌دهند تا بازگشت بیماری کاهش یابد و پایدارسازیِ کارکرد اجتماعی صورت گیرد. یکی از ویژگی‌های بارز عملکرد ایشان، توجه به جزئیات دارویی و تبعات آن روی کیفیت زندگی است. منظورم این است که در تصمیم‌گیری دربارهٔ دارو، فقط به اثربخشی کوتاه‌مدت بسنده نمی‌کنند؛ بلکه اثر دارو روی خواب، وزن، تمرکز، و توان کارکرد روزانه را هم می‌سنجند و در صورت نیاز دوز یا ترکیب دارویی را طوری تنظیم می‌کنند که کمترین مزاحمت برای زندگی روزمره ایجاد شود. این رویکرد باعث شده بسیاری از بیمارانی که از عوارض درمان‌های قبلی خسته بودند، با احساس آرامش بیشتر و اعتماد به روند درمانی نزد ایشان برگردند. در روابط درمانی، دکتر احصائی به شفافیت و صداقت اهمیت می‌دهند: اگر احتمال طولانی‌شدن درمان وجود داشته باشد صریح می‌گویند، اگر لازم است حمایت خانواده یا خدمات اجتماعی دخیل شود مطرح می‌کنند، و اگر نیاز به مشاوره‌های بین‌رشته‌ای با پزشکان دیگر هست (مثلاً متخصص داخلی یا متخصص خواب) هماهنگی را تسهیل می‌کنند. در عمل بالینی، این یعنی بیمار احساس نمی‌کند که درمان در یک خلأ اتفاق می‌افتد؛ بلکه مجموعه‌ای از گام‌های منطقی و هماهنگ را تجربه می‌کند. برای دسترسی و سهولت نوبت‌گیری نیز امکان رزرو وقت از طریق سامانهٔ «دکتر فوری» فراهم است که فرایند نوبت‌دهی را سریع و منظم می‌کند و امکان یادآوری و پیگیری نوبت‌ها را برای بیماران ساده‌تر می‌سازد. به طور خلاصه، اگر دنبال روانپزشکی می‌گردید که هم دانش بالینی به‌روز داشته باشد و هم در تعاملات انسانی‌اش مهربان، شنونده و واقع‌بین باشد، ملاقات با دکتر زهرا احصائی می‌تواند شروعی منطقی و مطمئن باشد. ایشان درمان را فرایندی می‌دانند که باید با همکاری بیمار و خانواده و با گام‌های کوچک اما پیوسته پیش رود و این نگرش، برای بسیاری از مراجعان مسیر امیدبخشی را فراهم کرده است.